- نویسنده:پویا فتاحی
- 1403/02/19
- 08:45
تکمیل پر کننده زیر دست پارچه
تکمیل پر کننده زیر دست پارچه
تکمیل پر کننده زیر دست پارچه
مقدمه
تکمیل پرکننده زیر دست یکی از قدیمیترین و مهمترین روشهای تکمیلی به شمار می.رود استفاده از پلیمرهای طبیعی و مصنوعی مختلف تأثیر حیرت انگیزی بر زیر دست پارچه دارد ویژگیهای مهمی نظیر توپری و سفتی زیر دست اغلب در ترکیب با سایر تکمیل،ها امکان طراحی زیر دست بسیار مطلوبی را فراهم میسازد نرمی و سفتی زیر دست در تقابل با هم میباشند اما تغییر از یک حالت به حالتی دیگر به ویژه با تکمیل پرکننده صورت میگیرد مواد پر کننده با نرم کنها و مواد سفت کننده سازگارند و میتوانند به خوبی با هم ترکیب شوند معمولاً تکمیلهای افزایش دهنده سفتی زیر دست پارچه تکمیل پر کننده زیر دست نامیده میشوند در تکمیل نرم کن در فصل سوم در مورد زیردست پارچه به طور مفصل بحث شد امروزه مقادیر زیادی از مواد پر کننده برای بهبود زیرد کننده برای بهبود زیر دست پارچههایی که از نظر مشتری یا برای فرایندهای بعدی نظیر دوزندگی یا حمل و نقل دستگاهی مواد بیش از حد شل و ول ،هستند استفاده میشوند این تکمیلها برای افزایش وزن پارچه های سفتی یا وزن پارچه فرایند پذیری و سبک وزن نیز به کار میروند با افزایش حجم سفتی یا وزن پارچه فرایند پذیری قابلیت عرضه آنها در بازار افزایش مییابد به منظور ایجاد اثرات پایدار می توان از کشباف نیز به تکمیل های پایدار پر کننده زیر دست که در برابر عملیات شستشو و خشک شویی مقاوم هستند استفاده نمود
واژه ها و تعاریف
به طور کلی میتوان مواد پر کننده زیر دست را با توجه به تأثیر اصلی آنها برزیر دست پارچه به دو گروه تقسیم کرد گروه اول موجب افزایش توپری زیردست و نوعی احساس افزایش حجم یا وزن میشوند در حالی که دسته دوم ایجاد کننده سختی یا مقاومت خمشی در پارچه هستند لازم به ذکر است که برخی از مواد سفت کننده دارای خاصیت پرکنندگی نیز هستند و در عین حال بسیاری از مواد افزایش دهنده توپری زیر ،دست اثرات سفت کنندگی ویژه ای در غلظتهای بالا ایجاد می کنند لذا همواره امکان تشخیص این دو دسته از مواد وجود ندارد
تأثیر مواد پرکننده زیر دست
مواد پرکننده زیر دست با وزن مولکولی بالا و به ویژه دارای اتصالات عرضی اغلب به دلیل متصل شدن به سطح پارچه و تجمع در فضاهای خالی میان نخها تمایل به ایجاد سفتی و اندکی افزایش توپری زیر دست دارند این سفتی ناشی از چسبیدن الیاف و نخهای منفرد به یکدیگر میباشد از آنجا که ماکرومولکولهای کوچکتر به راحتی در میان الیاف منفرد موجود در دسته نخ نفوذ میکنند الیاف با کمترین اتصال نخ به نخ بهم میچسبند و در نتیجه بدون ایجاد میزان بالایی از ،سفتی پر کنندگی حاصل می شود. با استفاده از مواد اتصال دهنده عرضی میتوان پارچه هایی با پری و سفتی پایدار در برابر شستشو وخشک شویی تولید کرد
انواع منسوجات تکمیل شده با مواد پرکننده زیر دست
معمولاً از مواد سفت کننده منسوجات نظیر نشاسته آهار پس از شستشوی پیراهن بلوز و پارچه های رومیزی استفاده میشود افزایش حالت توپری در پارچه هایی با تراکم تاری و پودی کم نظیر برخی آستری ها پارچه های لباسی پارچه پوپلین پالتویی و نیز پارچههای پرزدار مانند مخمل كبريتى مهم پارچه های توری و پارچه های پیراهنی کشباف نیز به اندکی حالت سفتی و توپری نیاز دارند اما برای پارچه های دنیمی، لباسهای کار و یونیفرمهای صنعتی از قبیل برخی لباسهای ،جین پیشبند و روپوش های آزمایشگاهی زیر دست سفت تری متداول می باشد همچنین در پارچه های پرده ای نقشدار چادری و سایبان نیز مقدار سفتی معینی مطلوب است به منظور سهولت برش پارچه و فرایندهای بعدی بسیاری از منسوجات با تکمیل سفت کننده ناپایدار عمل میشوند برخی مواد پایدار پر کننده زیر دست نیز به عنوان بیندرهای ،پیگمنت بیندر بی بافتها تکمیل پشت فرش پوشش پارچه های الیاف شیشه و مواد افزودنی مانند چسبها در سایر تکمیلهای خاص استفاده میشوند
ساختار شیمیایی متداول مواد پرکننده زیر دست
تکمیل های ناپایدار پرکننده زیر دست
تکمیل های ناپایدار پرکننده زیر دست تکمیل هایی هستند که تأثیر خود را پس از یک یا دو بار شستشو از دست میدهند مشتقات نشاسته و پلی وینیل الکل دو نوع اصلی از مواد پرکننده زیر دست ناپایدار به شمار میروند نشاسته طبیعی که به صورت تجاری از سیب زمینی ذرت گندم برنج و نشاسته کاساو تولید میگردد دارای دو ترکیب اصلی آمیلوپکتین و آمیلوز پلیمرهای گلوکز میباشد اصولاً اثر غلظت دهندگی نشاسته ناشی از زنجیرهای بلند و شاخه دار آمیلوپکتین است پلی وینیل الکل پلیمری محلول در آب با دمای انتقال شیشه ای است هر چند نام این ماده به یک ساختار هموپلیمر اشاره دارد اما ساختار تجاری به صورت کوپلیمری از وینیل الکل و وینیل استات میباشد از هیدرولیز ناقص پلی وینیل استات تولید میشود و انواع مختلف آن با مقادیر هیدرولیز متفاوت وجود دارد ترکیب مواد اتصال دهنده عرضی متیلول در فرمول بندی پلی وینیل الکل و نشاسته میتواند ثبات شستشویی مواد پر کننده زیر دست پارچه را افزایش دهد نشاسته و پلی وینیل الکل نه تنها به عنوان ماده کننده زیر دست بلکه در پر آهارزنی نخ تار نیز کاربرد دارندمعمولاً پلیمرهای استرهای اکریلیک و متاکریلات همراه با سایر مونومرهای وینیلی و اکریلیکی به صورت کوپلیمر تولید میشوند مثلاً برای افزایش مقاومت در برابر آب و ،حلال معمولاً اكريلونیتریل به این پلیمرها اضافه میگردد به این طریق میتوان خصوصیات دیگری نظیر مقاومت در برابر سایش ،چسبندگی کشسانی انعطاف پذیری و سختی فیلم را نیز بهبود داد همچنین با ترکیب مونومرهای فعال به ویژه مواد اتصال دهنده عرضی از قبیل متیلول اکریل آمید هیدروکسیل اکریلات اکریل آمید اکریلیک و اسيد متاکریلات میتوان مقاومت در برابر شستشو را بالا برد بهینه سازی خصوصیات پلیمر با مونومرهای متنوع موجود سبب ایجاد محدوده بسیار وسیعی از ترکیبات کوپلیمری میشود که تنها با ابتکار و تخیل شیمیدان و نسبت راندمان به هزینه محدود می گردند
دسته دیگری از مواد پایدار پرکننده زیر دست پلیمرهای گرما سخت حاوی فرمالدئید می باشند که معمولاً به صورت محلولهای آبی یا دیسپرس پیش تراکمی از اوره یا ملامین با فرمالدئید نظیر دی متیلول اوره یا ۲ تا ٦ متيلول ملامین و اترهای متیل آنها تولید میشوند پلیمرهای گرما سخت نسبتاً ارزان قمیت هستند و پارچه هایی سفت و فنری ایجاد می کنند با این حال این مواد میتوانند باعث کاهش مقاومت سایشی پارچه زرد شدگی در اثر حرارت و رهاسازی فرمالدئید شوند مواد پر کننده زیر دست بر پایه ملامین بسیار پایدارتر از مواد بر پایه اوره هستند و میتوانند اتصالات عرضی بیشتری ایجاد کنند
رفع معایب تکمیل های پر کننده زیر دست
برخی از مشکلات بالقوه ناشی از مواد پر کننده زیر دست عبارتند از
-
افزایش چرکی و لکه دار شدن پارچههای تکمیل شده
-
افزایش قابلیت اشتعال پارچه
لکه گذاری این عیب خاص زمانی ظاهر میشود که پارچه تکمیل شده خراشیده گردد و در این حالت خط سفیدی شبیه به اثر گچ روی پارچه دیده می.شود تمام این مشکلات در غلظتهای بالای مواد پر غلظتهای بالای موادپرکننده زیردست دیدتر خواهد شد. محصولات عمل شده با تکمیل پرکننده یا و سفت کننده زیر دست با توجه به معیارهایی نظير هزینه سهولت کاربرد سازگاری با دیگر مواد شیمیایی موجود در حمام تکمیل و البته خصوصیات پارچه های تکمیل شده و درجه پایداری آنها انتخاب میگردند مواد کننده زیر دست موجب عدم لغزش پارچه میشوند و میتوان از آنها برای ضد پرزدهی پر استفاده کرد بدیهی است که اثر تکمیل سفت کنندگی پارچه با تکمیل الاستومری سازگار نمی باشد
منبع
برگرفته از کتاب تکمیل شیمیایی منسوجات
نوشته ولفگانگ د شیندلر / ترجمه سمیه صفی
